Tijdens de kerstvakantie las ik ‘Socrates op Sneakers’ van Elke Wiss. Als theatermaker en toegepast filosoof deelt Wiss in het boek haar ervaringen met socratische gesprekken. Ik geef eerst een overzicht van het boek, maak een vergelijking met de toepassing van de socratische dialoog in cognitieve gedragstherapie en sluit af met tips die mij verder hebben geholpen.

Afgelopen zomer las ik het boek “doelgestuurd behandelen” van Colin van der Heiden en Kees Korrelboom. Ik was benieuwd of dit boek mij zou helpen bij een aantal problemen waar ik zelf tegenaan loop bij het stellen van doelen in therapie.

Elementaire gewoontes van James Clear belooft een ‘makkelijke en bewezen manier om goede gewoontes te creëren en te breken met slechte gewoontes.’ Het boek legt uit dat gedrag altijd ontstaat om een probleem op te lossen. Het aanleren van gedrag kan hierdoor in twee fases worden opgesplitst: de probleemfase en de oplossingsfase. In de probleemfase ontstaat er een bepaald verlangen, de oplossingsfase bestaat uit gedrag dat het doel heeft dit verlangen te vervullen.

Deze blog is een vervolg op onze blog “Betere therapie voor angsten”. Hierin legden we uit dat er steeds meer informatie komt over een nieuwe therapeutische benadering van angst: exposure als verwachtingsleren. In deze benadering wordt uitgelegd dat het vooral leren van positieve ervaringen helpt om angst te overwinnen. “Dat viel mee, er gebeurde niet waar ik bang voor was!” of ”Dat was pittig, maar ik kon het toch aan!” zijn belangrijke inzichten waardoor cliënten veranderen. In deze blog gaan we in op onze praktijkervaringen met deze nieuwe benadering.

Exposure is de belangrijkste interventie voor mensen met angst in de cognitieve gedragstherapie. Bij exposure oefent een cliënt gericht met blootstelling aan het voorwerp of de situatie waar hij bang voor is. Op deze manier neemt vermijding af en kan angst worden overwonnen. De afgelopen jaren zijn er veel nieuwe ontwikkelingen geweest op dit gebied. Michelle Craske (lees ook blog: Lunch met Craske) en anderen deden onderzoek naar exposure en daardoor weten we beter hoe het werkt en hoe je het goed kunt toepassen. In maart verscheen in het tijdschrift Gedragstherapie een nieuw artikel (30 blz.!) over dit onderwerp met daarin ook de handige tips voor de praktijk.

Ervaringsgerichte oefeningen brengen leven in een therapie gesprek. Therapie is namelijk veel meer dan praten. Het is bijvoorbeeld ook: rollenspelen, oefenen, met ogen dicht iets voorstellen, samen naar buiten, iets uitbeelden met poppetjes, willekeurige voorwerpen of met stoelen. De laatste tijd ben ik de ‘stoelentechniek’ weer meer gaan gebruiken en gaan waarderen. Ik leg eerst kort de kracht van de techniek uit en hoe je het doet en dan geef ik wat tips voor mensen die het zelf (vaker) willen gebruiken.

Heleen (Marina de Wolf, CGWonderwijs), Charlotte (CGWonderwijs) en Elleke (ADF stichting) gaven 15 maart jl. een workshop over exposure op het CGW congres van de VGCt. Was je er ook bij? We horen graag terug hoe je het hebt gevonden. Stuur ons een bijvoorbeeld een mail of vul het contactformulier in.

Samen met Anton van Amerongen en Hans de Vries, schreef de ooit zeer bekende hoogleraar psychologie en publicist Piet Vroon (1939-1998) het boek “Psychologie van de reuk” (eerder ook verschenen als: Verborgen verleider). Het boek leest prettig en staat bol van de interessante onderzoeken en leuke anekdotes over de rol van geur in ons leven. De auteurs laten onder andere zien dat geur als zintuig ondergewaardeerd is en ongeveer dertig jaar later lijkt dat nog niet veel te zijn veranderd.

Elk therapiegesprek begint ergens. Om te beginnen kun je je al afvragen waar het precies begint. Is dat op het moment dat je elkaar ontmoet in de wachtkamer of dat je in de beeldbelomgeving klikt op de verbind button? Hoort het aanbieden van een kopje koffie of een gesprekje over de drukte van de dag er ook al bij? Of begint het zelfs al op het moment dat een van jullie aan de ander denkt en zich realiseert dat er een gesprek is?

De toepassingsmogelijkheden zijn legio en wat is het een krachtig middel! Zelfs nadat iemand succesvol een traumatherapie heeft doorlopen, roept de confrontatie met de dader via deepfake sterke emoties op. Dat het duidelijk is dat het ‘fake’ is doet hieraan niets af.

Perspectief doet er toe bij het werken met voorstellingen en herinneringen in therapie.

Therapeut: Doe je ogen maar dicht en stel je voor dat je er weer bent, neem maar even de tijd. Wat zie je nu?

Mieke: Ik zie het bureau waar hij achter zit, mijn baas draait zich naar me toe en begint te schreeuwen….(valt stil, zucht)

In de aanloop naar onze workshop op het najaarscongres van de VGCT op 2 november 2023, las ik de “Oxford Guide to Imagery in Cognitive Therapy”, een gids voor het toepassen van imaginaire technieken in cognitieve gedragstherapie.

Eind september was er een PsyZo! symposium als een eerbetoon aan Erik ten Broeke voor zijn enorme bijdrage aan de ontwikkeling van de cognitieve gedragstherapie. Eerder schreef ik al een bijdrage over de lezing van Padesky. Nu: Professor Michelle Craske.

Afgelopen weekend was het PsyZo! symposium “De magie van de drie: Padesky, Craske en Ten Broeke.” Op vrijdagavond was de (online) lezing van Christine Padesky, onder andere bekend in Nederland door het boek “Je gevoel de baas”. Voor mij was het voor het eerst dat ik Padesky live hoorde spreken en het was een indrukwekkende ervaring.

Zet je fantasie aan het werk! We zijn allemaal ook beelddenkers, zeker als het aankomt op de dingen die echt belangrijk voor ons zijn. Bang voor een ongeluk? In een flits zie je de auto al rokend in de vangrail hangen. Veel zin in vakantie? In je hoofd zie je een filmpje van een zonsondergang op het strand.

Op 17 maart 2023 waren we samen met Heleen Vermeulen op het CGW congres. We gaan daar een workshop over imaginaire rescripting verzorgen! Het plan om dit te doen kregen we eind vorig 2022 en toen vroegen we ons natuurlijk af: is hier interesse voor?